Ünlem Nedir? Ünlem İşareti ile İlgili Cümleler 

Ünlemler, cümle içinde “sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma, seslenme, uyarı, alay, küçümseme” gibi duyguları yansıtırken kullanılır. Ortaya çıkış şekilleri düşünüldüğünde, üç ana başlık altında ele alınabilir.

Ünlem İşareti Kopyala

Ünlem işaretini aşağıdan kopyalayabilirsiniz.

Esas Ünlemler

Seslenme ve duygu gibi ifadeleri anlatan, ünlem olmak dışında herhangi bir görevi olmayan ünlem çeşitleridir.

Seslenme Ünlemleri

Çağırmak ya da dikkat çekmek amacıyla kullanılan ve duyguları yansıtmayan ünlem çeşididir.

• Alo! Çok fazla bağırıyorsunuz.
• Hadi artık gitmeliyiz!
• Bre insanlar, siz ne yapmaya çalışıyorsunuz!
• Hişt! Sessiz olun.

Duygu Ünlemleri

Cümle içerisinde duyguları yansıtan (korku, şaşkınlık, öfke, sevinç vb.) ünlem çeşididir.

• Aaa, şu güzelliğe bir bakın! (Beğenme hali)
• Eee, sen çok olmaya başladın! (Kızma hali)
• Ben başaracağına inanıyorum, göreyim seni! (İstek uyandırma)
• Keşke onun yüzünü bir kez daha görebilsem! (Özlem hali)
• Her şeyin hayırlısı olsun! (Onaylama hali)
• Ay, sınavı birincilikle kazanmışım! (Sevinme hali)
• Yaa! Söylediklerine inanamıyorum. (Şaşkınlık hali)
• Vah vah, zavallı kedi çok aç kalmış. (Acıma hali)
• Aman aynı yanlışa bir daha düşmeyelim! (Uyarı hali)
• Söylediklerimizi duymuş, şimdi yandık! (Telaş hali)
• Sen çok yaşa! (Dilek)
• Bana çok kızacak, bunu ona nasıl söyleyeceğim! (Utanç hali)

Ünlem Olarak Kullanılabilen Sözcükler

Bazı isim ve cümleler ünlem değilken, yapılan vurgularla ünlem görevi görebilirler.

• “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!”

Örnek cümlede “ordular” sözcüğü isim, “ileri” sözcüğü de zarf iken ünlem görevi üstlenmiştir.

• Yavaş koş, dikkatli ol!

“Dikkatli ol” bir eylemken cümle içerisinde ünlem şeklinde kullanılmıştır.

• Yaşasın! İstediğim bölümü kazandım.

“Yaşasın” hareket bildiren ve emir içeren bir söz iken, cümlede ünlem olarak kullanılmıştır.

• Ali! Nerede kaldın seni bekliyoruz.

“Ali” bir özel isimken cümlede ünlem şeklinde kullanıldığı görülmektedir.

Yansıma Ünlem Çeşitleri

Dikkat çekmek, çağırmak ve seslenmek gibi eylemlerde kullanılan ünlem çeşididir.

• Tak tak! Kapıya vuruyor.
• Gel kuçu kuçu! Ne tatlı bir köpek.
• Çat! Kapı kırıldı.

Ünlem Cümleleri

İçerisinde ünlem olan cümleler, ünlem cümleleri olarak geçer. Kimi cümlelerde de ünlem olmasa bile ünlem duygusu barınabilir, onlar da bu cümle türleri arasında kabul edilir.

• Aman efendim, nerelerde kaldınız!
• Sakın ha, oraya gitmeni istemiyorum!

Ünlem İşaretiyle İlgili Cümleler 

• Ne mutlu Türk’üm diyene! (Sevinç hali)
• Hava ne kadar da boğucu! (Duygu yansıması)
• Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklalini, Türk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir. (Seslenme hali)
• Sen de kalkıp işleri karıştırma! (Emir, kızma hali)

Ayrıca ünlemler, yay ayraç içerisinde kullanıldığında cümleye “alay, kinaye ve küçümseme” anlamı da kazandırabilirler.

• İsteseydi hemen yaparmış (!) ama bunlar için vakti yokmuş (!).
• Kadın, çok akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Ünlemlerin cümle içerisinde kullanımına göre görevleri değişebilir.

• Onun ahı tutuyor! (İsim görevi)
• Yıllardır hastalıkla amansız bir mücadele verdiler. (Sıfat görevi)
• Ha sen, ha ben ne fark eder? (Bağlaç görevi)

 Bunun yanında web tasarım hizmetleri almak için YWT firmasını ziyaret edebilirsiniz.